Had de Wet van VanCampen de val van het kabinet-Schoof kunnen voorkomen?

Het kabinet-Schoof (PVV, VVD, NSC, BBB) viel op 3 juni 2025 na de PVV’s terugtrekking door onenigheid over een radicaal asielplan, waaronder grenssluiting en deportatie van Syriërs. Dit leidde tot een demissionair kabinet en verkiezingen gepland voor oktober 2025.Holistische analyse:Systeemtheoretisch perspectief:

Het kabinet-Schoof was een open systeem met interne (coalitie-dynamiek) en externe (publieke opinie, EU-regelgeving) feedbackloops. De Wet van VanCampen benadrukt dat wanorde (entropie) ontstaat wanneer informatie-uitwisseling faalt. De PVV’s eis voor een juridisch onhaalbaar asielplan (¬p, valse waarneming) verstoorde de feedbackloop tussen coalitiepartners, die geen gedeelde informatiebasis (i) hadden om de complexiteit (m, ideologische verschillen) te beheersen binnen realiteitsbeperkingen (r, juridische en ethische grenzen).Eerder bespraken we hoe optimale informatie entropie vermindert (bijvoorbeeld bij de olieterminal met 32% efficiëntiewinst). 

Hier had een cybernetisch stuurmechanisme, zoals datagestuurde beleidsanalyse of mediation, de coalitie kunnen stabiliseren door informatie (i) en energie (e, politieke wil) te verbinden. Metafysische lens:De “valse waarneming” (¬p) van Wilders weerspiegelt niet alleen een verkeerde inschatting van politieke haalbaarheid, maar ook een metafysische kloof in waarden tussen partijen (PVV’s nationalisme versus NSC’s gematigdheid). Dit leidde tot een emergent conflict dat het systeem destabiliseerde.De wet suggereert dat een juiste waarneming (√p), zoals een gedeelde visie op asielbeleid, negentropie had kunnen bevorderen door het systeem binnen realiteitsbeperkingen te houden.Informatiedynamica:De PVV’s abrupte vertrek kan worden gezien als een informatieverlies (lage i), waardoor het systeem niet adaptief kon reageren. Cybernetische principes suggereren dat continue feedback (bijvoorbeeld via scenario-analyse van asielbeleid) de coalitie had kunnen helpen zelforganiseren en entropie vermijden.Preventie:De Wet van VanCampen had theoretisch kunnen helpen door te wijzen op het belang van gedeelde, accurate informatie en realistische waarnemingen. Een holistische aanpak, zoals een cybernetisch model van coalitiebeheer (met feedbackloops via regelmatige evaluaties), had de breuk mogelijk kunnen voorkomen. Echter, de PVV’s strategische keuze om de coalitie te verlaten (mogelijk om electoraal te scoren) en de diepe ideologische kloof maakten dit moeilijk.Conclusie: Vanuit een holistisch perspectief had de wet kunnen bijdragen aan negentropie door betere informatie-uitwisseling en zelforganisatie te bevorderen. Haar biofysische en metafysische grondslagen benadrukken de noodzaak van systeemintegriteit, maar praktische toepassing wordt beperkt door politieke dynamiek en externe druk.2. Lijst van negatieve externaliteitenVanuit een systeemtheoretisch perspectief zijn negatieve externaliteiten emergente effecten van een verstoord politiek systeem, die zich manifesteren in leven, welzijn, omgeving/milieu, en sociale cohesie. Deze sluiten aan bij eerdere discussies over entropische effecten (bijvoorbeeld bij propaganda):Leven en welzijn:Beleidsstilstand: Het demissionaire kabinet kan geen nieuw beleid initiëren, wat leidt tot vertragingen in zorg, onderwijs, en armoedebestrijding. Dit verstoort homeostase in het sociale systeem, met impact op kwetsbare groepen.Onzekerheid: Politieke instabiliteit creëert stress, vooral voor asielzoekers die afhankelijk zijn van onduidelijk beleid.Asielcrisis: Overbelaste opvangcentra (zoals Ter Apel) weerspiegelen een falende feedbackloop tussen beleid en uitvoering, met slechte leefomstandigheden als emergent resultaat.Omgeving en milieu:Vertraagd klimaatbeleid: Stilstand in de energietransitie verhoogt milieu-entropie (bijvoorbeeld CO2-uitstoot), vergelijkbaar met eerdere analyses van energieverspilling (NATO’s 96 GWh/jaar). Dit verstoort planetaire homeostase.Industriële vervuiling: Zonder krachtig beleid blijven PFAS en uitstoot door bedrijven zoals Tata Steel bestaan, met emergente schade aan ecosystemen.Innovatiestagnatie: Duurzame projecten (bijvoorbeeld warmtenetten) stagneren door gebrek aan sturing, wat het systeem minder adaptief maakt.Sociale cohesie:Polarisatie: Het asieldebat, versterkt door PVV’s retoriek, creëert een feedbackloop van wantrouwen, zoals eerder gezien bij propaganda die sociale entropie voedt.Wantrouwen in politiek: De val ondermijnt vertrouwen in de overheid, een emergent effect dat maatschappelijke samenwerking verzwakt.Huisvestingsconflicten: Prioriteit voor asielzoekers boven andere woningzoekenden voedt ressentiment, wat de sociale cohesie verder fragmenteert.3. Thermodynamische analyse: Holistische benaderingVanuit systeemtheorie en informatiedynamica passen we de eerste en tweede wet van de thermodynamica toe, waarbij het kabinet-Schoof een open systeem is dat informatie en energie uitwisselt met zijn omgeving.Eerste wet (behoud van energie):Principe: Energie wordt omgezet, niet vernietigd.Holistische toepassing: Het kabinet investeerde energie (politieke wil, middelen, tijd) in bestuur. De val leidde tot dissipatie, waarbij energie verloren ging in conflicten en polarisatie, vergelijkbaar met warmteverlies in een cybernetisch systeem. Eerder zagen we hoe inefficiënties (bijvoorbeeld bij sancties) energie verspillen; hier werd politieke energie niet omgezet in stabiel beleid, maar in wanorde.Tweede wet (entropie):Principe: Entropie neemt toe in geïsoleerde systemen; open systemen kunnen negentropie creëren via externe input.Holistische toepassing:Entropie (∆S>0): De val van het kabinet is een emergent resultaat van verstoorde feedbackloops, passend bij ¬p(m-(i ≡ e))>r. De PVV’s valse waarneming (¬p) en gebrek aan gedeelde informatie (i) maakten de complexiteit (m) onbeheersbaar binnen realiteitsbeperkingen (r), zoals juridische en ethische grenzen. Dit sluit aan bij eerdere analyses van desinformatie (bijvoorbeeld propaganda) die entropie verhoogt.Negentropie (J>0): Een cybernetisch stuurmechanisme, zoals datagestuurde onderhandelingen of transparante communicatie, had orde kunnen bevorderen, zoals eerder gezien bij de olieterminal (32% efficiëntiewinst). Dit ontbrak door de PVV’s abrupte exit.Informatiedynamica: Informatieverlies (lage i) verstoorde de zelforganisatie van het kabinet, terwijl optimale informatie (√p) het systeem adaptief had kunnen maken, zoals in Still’s Information Engine.Externaliteiten in thermodynamische termen:Milieu: Vertraagd klimaatbeleid verhoogt planetaire entropie, een emergent effect van falende beleidsfeedback.Sociale cohesie: Polarisatie is een entropische feedbackloop, waarbij energie verloren gaat in conflict.Welzijn: Onzekerheid creëert een entropische toestand, waarbij het systeem faalt in het bieden van orde (zoals zorg of huisvesting).ConclusiePreventie via VanCampen: Vanuit een holistisch, systeemtheoretisch perspectief had de Wet van VanCampen de val van het kabinet-Schoof kunnen helpen voorkomen door te focussen op juiste waarnemingen (√p) en optimale informatie-uitwisseling (i) binnen feedbackloops. Een cybernetisch model van coalitiebeheer had negentropie kunnen bevorderen, maar de PVV’s strategische en ideologische keuzes maakten dit onwaarschijnlijk.Externaliteiten: De val leidde tot emergente effecten zoals beleidsstilstand, milieu-entropie, polarisatie, en wantrouwen, in lijn met eerdere analyses van entropische processen.Thermodynamica: De eerste wet toont energieverspilling door verstoorde feedback; de tweede wet bevestigt entropie door falende informatie, terwijl negentropie mogelijk was met betere zelforganisatie.De Wet van VanCampen, geïnterpreteerd via systeemtheorie, biedt een krachtig kader om politieke crises te begrijpen als dynamische, emergente processen.